به گزارش سایت فرمانده و به نقل از مشرق، همچون سال های گذشته، رزمایش مدافعان آسمان ولایت، امسال نیز توسط قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) برگزار شد و شلیک انواع سامانه های پدافندی بومی در کنار تمرین هماهنگی و مدیریت مشترک یگان های سپاه و ارتش، با موفقیت مرور شد.
با توجه به محدوده بزرگ برگزاری این رزمایش که در وسعتی معادل 496 هزار کیلومتر مربع انجام شد (وسعتی بیشتر از برخی کشورهای بزرگ و پیشرفته اروپایی) و تمرین در بدترین شرایط آب و هوایی، آزمایش سامانه ها و مدیریت یگان های پدافندی، از اهمیت خاصی برخوردار بود.
از سوی دیگر، این رزمایش در حساس ترین نقاط یعنی جنوب کشور برگزار شد و چندین کریدور بین المللی مهم و اصلی حرکت هواپیماهای مسافربری در آسمان این مناطق قرار دارند و شلیک موفق موشک های پدافندی برای انهدام اهداف هوایی، جز با مدیریت دقیق این پروازها و اطمینان از دقت و قابلیت سامانه های موشکی، امکان پذیر نخواهد بود.
همچون دیگر رزمایش ها و تمرین های نیروهای مسلح کشورمان، این رزمایش بزرگ پدافندی نیز شاهد بهره گیری و عملیاتی شدن چندین دستاورد و اتفاق خاص نظامی بود که جایگاه این تمرین را بالاتر و اهمیت آن را بیشتر کرد.
سامانه مخابراتی دوربرد هوافضایی «آسمان» به منظور ایجاد ارتباطات امن و پایدار با بُرد بیش از 150 کیلومتر برای نخستین بار در این رزمایش مورد بهره برداری قرار گرفت. سامانه آسمان در حقیقت اولین سامانه عملیاتی شناخته شده ترپوسفری در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به حساب می آید؛ سامانه ای که سابقه استفاده از آن به ابتدای دوره جنگ سرد باز می گردد اما هم اکنون نیز همچنان توسط کشورهایی مثل روسیه، آمریکا و چین مورد استفاده قرار می گیرد.
برای درک بهتر اهمیت «آسمان» باید بدانیم که سامانه ترپوسفری چیست؟ در یک سامانه ارتباطی تروپسفری، پرتو به لایه تروپسفر فرستاده می شود که یک ارتباط خارج از دید مستقیم را فراهم می کند. یک سامانه کوچک از این نوع می تواند برد 100 تا 150 کیلومتری را بین دو ایستگاه تأمین کند.
سامانه تروپسفر در رژه نیروهای مسلح و آنتن های آن در بندرعباس
سامانه های با آنتنی به قطر بیش از 10 متر و فرستنده ای با توان ارسال در رده کیلووات می توانند به بردهای تا 400 کیلومتر برسند. این میزان کارایی، مبنایی برای توجه به این سامانه شده است زیرا برای بکارگیری در نواحی که یک سامانه میکروویو عادی از نظر بکارگیری و نگهداری، مقرون به صرفه نیست؛ کانال های ارتباطی مناسبی را فراهم می کند.
در زمینه مسائل نظامی، یک سامانه تروپسفری که توسط نیرویی با تحرک بالا به کار گرفته می شود امکان حفظ زنجیره ارتباطی تا مراکز فرماندهی را هم از نوع صدا و هم داده های دیگر بدون اتکا به هواگردها یا ماهواره های رله کننده ارتباطات ممکن می سازد.
با توجه به این که هنوز امکان استفاده از ماهواره های مخابراتی به صورت بومی و ماهواره های خارجی امن برای کشورمان وجود ندارد و البته رویکرد مجدد کشورهای دنیا به سامانه های ارتباط تروپسفری، اقدام ارتش کشورمان در احیای چنین سامانه ای قابل تحسین بوده و با توجه به دستیابی و ایجاد فناوری های دیجیتال و روش های پیشرفته و سریع پردازش که در رادارهای بومی کشورمان به کار می رود، بهسازی شاخصه های اصلی این سامانه امری طبیعی نیز هست.
همچنین چنین سامانه ای می تواند به خوبی در نقش ایجاد کننده کانال های ارتباطی بین اجزای شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور خصوصاً در نقاط صعب العبور و کوهستانی غرب و کویرهای وسیع شرق با مراکز فرماندهی عمل کرده و لایه ای از ارتباطات امن را فراهم کند.
در جریان آخرین روز از رزمایش پدافند هوایی، پس از گذشت 27 سال از دوران دفاع مقدس، سامانه‌های موشکی مستقر «در منطقه عملیاتی جزیره خارک» از جمله سامانه «مرصاد» با شلیک موفق موشک‌های میان برد «شلمچه»، به انهدام هواگردهای متخاصم اقدام کردند.
جزیره خارک، منطقه ای استراتژیک است که در ۳۸ کیلومتری ساحل بندر گناوه در خلیج فارس قرار دارد و از توابع استان بوشهر به شمار می‌آید. این جزیره یکی از مهم‌ترین پایانه های صادرات نفت جهان محسوب شده و حفاظت از آن، یکی از مهم ترین اقدامات پدافند طی 4 دهه پس از پیروزی انقلاب است، به گونه ای که در طول جنگ تحمیلی نیز نیروی هوایی عراق، ۲۸۰۰ حمله به این جزیره انجام داد و اکنون با توجه به اهمیت این منطقه در صادرات نفت ایران، به روزرسانی سامانه های پدافندی آن از اهمیت خاصی برخوردار است.
پدافند هوایی در دوران جنگ 8 ساله، حجم زیادی از پرنده های عراقی از میگ ها و سوخوها تا میراژهای متجاوز را به زیر کشید و تقریبا در تمامی مدت 8 سال جنگ، لحظه ای اخلال در روند صادرات نفت کشور ایجاد نشد. امروزه نیز به لطف حضور 24 ساعته پرسنل قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) ارتش در این منطقه راهبردی، همچنان آسمان این منطقه امن و آرام باقی مانده است.
پس از پایان جنگ تحمیلی، تاکنون شلیک موشک از این جزیره مهم انجام نشده بود که با شلیک موشک ایرانی شلمچه، این اتفاق مجدد رقم خورد.
همچنین در جریان این رزمایش برای اولین بار به صورت عملیاتی شاهد آزمایش موشک صیاد 2 از سامانه موشکی تلاش بودیم. این موشک ضد هوایی بر پایه موشک های آمریکایی سری استاندارد که قبل از انقلاب خریداری شده بودند توسعه یافته است و معمولا از پرتابگرهای 2 یا 4 تایی شبیه به مدل موشک پاتریوت پرتاب می شود.
در چند سال گذشته اولین تست های گرم این موشک با موفقیت انجام شد و حالا در سال 1395 این موشک به صورت عملیاتی وارد سازمان رزم قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) ارتش شده است.
تا به امروز اطلاعات دقیقی درباره برد یا ارتفاع درگیری این موشک منتشر نشده است اما آنچه که می توان درباره آن گفت این مسئله است که این موشک از نظر برد در رده موشک های برد متوسط و مخصوص درگیری با اهداف در ارتفاع متوسط و بالا محسوب می شود.
موشک صیاد 2 یک موشک پدافند هوایی برد متوسط و ارتفاع بلند است که براساس فناوری‌های روز دنیا طراحی شده و قادر است انواع بالگردها، هواپیماهای بدون سرنشین و اهداف با سطح مقطع راداری کوچک و دارای سرعت و مانور بالا را در محدوده عملیاتی خود منهدم کند. قابلیت بالای ضد جنگ الکترونیک و ردیابی خودکار و مستقل از دیگر ویژگی‌های این موشک پدافندی ایرانی است.
سامانه تلاش قادر است «رهگیری و درگیری» با اهداف را به طور توامان انجام داده و با اهداف مختلف در ارتفاع متوسط و بالا مقابله کند که این قابلیت، از قابلیت‌های فنی و پیچیده این سامانه موشکی است. سامانه موشکی تلاش، حاصل تلاش های متخصصان کشورمان در جهاد خودکفایی قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص) و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح محسوب می شود.
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) ارتش در روز آخر این رزمایش همچنین خبر از حضور بخشی از اجزای سامانه پدافند هوایی باور 373 در جریان این مانور داد. سامانه باور 373 که از آن به عنوان اس 300 ایرانی نیز یاد می شود، حاصل تلاش 10 ساله متخصصان دفاعی ایران برای ساخت یک سامانه پدافند هوایی برد بلند بود.
این سامانه به عنوان یک سامانه دفاع هوایی دور برد و ارتفاع بالا، قرار است به زودی وارد سازمان رزم کشور شده و در عین حال بر اساس صحبت های سردار دهقان، وزیر دفاع، دارای توانایی مقابله با موشک های بالستیک نیز هست. با توجه به این که بخش های مربوط به لانچر این سامانه، در رزمایش روزهای گذشته ارتش مشاهده نشد، به نظر می رسد منظور فرمانده قرارگاه پدافند هوایی، استفاده از سامانه های پشتیبان و راداری باور 373 باشد.
یکی از نکات مهم رزمایش مشترک مدافعان آسمان ولایت 7، اجازه قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) برای انهدام یک پهپاد در محدوده شهر بوشهر بود که در این عملیات، یک فروند پهپاد هدف بر فراز نیروگاه بوشهر توسط سامانه پدافندی اسکای گارد مورد اصابت قرار گرفت و منهدم شد.
این نوع عملیات را می توان به نوعی اولین شلیک عملیاتی و منهدم کردن یک پرنده واقعی بر فراز نیروگاه اتمی بوشهر به حساب آورد. البته پیش از این نیز سامانه های پدافندی مانند «تور ام 1» اقدام به شلیک در محدوده این نیروگاه کرده بودند، اما در آن زمان نیروگاه بوشهر تکمیل و راه اندازی نشده بود و در عین حال، این کار در قالب یک تمرین واقعی و با استفاده از جزییات شبیه سازی نفوذ و حمله یک پرنده ناشناس به محدوده اولین نیروگاه اتمی کشورمان انجام نشد و تمرین امروز، به نوعی اولین حمله به اهداف دشمن فرضی بر فراز این منطقه استراتژیک بود.
البته علاوه بر اهمیت تست های گرم سامانه های متنوع پدافندی، در جریان مرحله نخست برگزاری این رزمایش، رکورد جدیدی در جابجایی های تاکتیکی نیروهای مسلح به ثبت رسید.
بر این اساس، جابجایی سریع انواع سامانه ها و تجهیزات، شامل سامانه‌های راداری، موشکی، توپخانه ای، ارتباطی، جنگالی، شنود الکترونیکی و ارتباطی تحت کنترل عملیاتی شبکه یکپارچه کنترل و فرماندهی قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) ارتش در کمترین زمان ممکن انجام شد و رکورد جدیدی در جابجایی های تاکتیکی نیروهای مسلح به ثبت رسید.
شاید بسیاری، پس از اعلام خبر برگزاری رزمایش بزرگ پدافند هوایی، منتظر شلیک سامانه اس 300 یا باور 373 بودند تا جدیدترین سیستم های پدافندی کشورمان این بار به عنوان جزئی مهم از این چتر امن، شلیک ها و قابلیت های خود را به نمایش بگذارند، اما در کنار این اتفاق که می توانست رزمایش مذکور را برجسته تر و با اهمیت تر کند، انجام چنین تمرینات حساس و سختی در یکی از مهم ترین کریدورهای هوایی جهان و استفاده از انواع سامانه های موشکی بومی، پیام ها و تجارب اجرای این تمرین واقعی را به اندازه کافی مهم و برجسته خواهد کرد.
منبع: مشرق
برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام فرمانده بپیوندید:
شما هم می توانید در مورد این مطلب نظر خود را ثبت کنید
10 شرکت کننده سختکوش و با انگیزه چند هفته زندگی در شرایطی متفاوت و رقابتی نفس گیر زیر نظر یک فرمانده